Τι είναι οστεοπόρωση

Τι είναι οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση στην οποία παρατηρείται ελάττωση της οστικής μάζας που οδηγεί σε αυξημένη ευθραυστότητα των οστών με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος για κάταγμα Το κάταγμα μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος αλλά κυρίως οστεοπορωτικά θεωρούνται τα κατάγματα του ισχίου, της σπονδυλικής στήλης, του καρπού και του ώμου. Για να γίνει ένα οστεοπορωτικό κάταγμα δεν χρειάζεται μεγάλη κάκωση. Ένα κάταγμα ισχίου μπορεί να συμβεί μετά από μία απλή πτώση στο έδαφος από την όρθια θέση, ενώ ένα κάταγμα στην σπονδυλική στήλη αρκετές φορές γίνεται σιγά –σιγά χωρίς να το αντιληφθεί ο ασθενής. Που οφείλεται η οστεοπόρωση Ο ανθρώπινος οργανισμός όπως και κάθε ζωντανός οργανισμός έχει την ικανότητα να επισκευάζει τις ζημιές που παθαίνει ο σκελετός του από τα βάρη των καθημερινών δραστηριοτήτων. Την επισκευαστική δουλειά έχουν αναλάβει να κάνουν δύο οστικά κύτταρα η οστεοκλάστη και η οστεοβλάστη. Η οστεοκλάστη απομακρύνει το καταπονημένο τμήμα του οστού ενώ η οστεοβλάστη παράγει και τοποθετεί ίση ποσότητα νέου και ανθεκτικού οστού. Τα δύο κύτταρα βρίσκονται σε αρμονική συνεργασία μεταξύ τους, έτσι ώστε όση ποσότητα οστού απομακρύνει η οστεοκλάστη την ίδια ποσότητα παράγει και τοποθετεί η οστεοβλάστη. Πολλές φορές όμως για διάφορους λόγους, όπως ορμονικές διαταραχές, γήρας και καθιστική ζωή η συνεργασία αυτή διαταράσσεται και η οστεοβλάστη παράγει και τοποθετεί λιγότερο οστό από όσο απομακρύνθηκε, με αποτέλεσμα να προκύπτει έλλειμμα οστού δηλαδή οστεοπόρωση. Η αρχιτεκτονική δομή των οστών και ειδικά των σπονδύλων, είναι παρόμοια με τον οικοδομικό σκελετό ενός σπιτιού. Όπως σε ένα σπίτι υπάρχουν κάθετα και οριζόντια δοκάρια για να κρατούν το οικοδόμημα σταθερό και ανθεκτικό, έτσι και στα οστά υπάρχουν κάθετα και οριζόντια οστέινα δοκάρια που δίνουν στον οστέινο σκελετό την αντοχή που χρειάζεται για να σηκώνει το βάρος του σώματος και τα βάρη των καθημερινών δραστηριοτήτων. Στην οστεοπόρωση υπάρχει αραίωση και εξαφάνιση των οριζόντιων οστέινων δοκίδων με αποτέλεσμα το οστό να γίνεται αδύναμο και να σπάει εύκολα ακόμα και με μικρή βία. Το κάταγμα είναι ο μόνος τρόπος που εκδηλώνεται η οστεοπόρωση. Πριν το κάταγμα ο ασθενής δεν πονάει ούτε έχει άλλα συμπτώματα που θα μπορούσαν να τον οδηγήσουν στον γιατρό η θα βοηθούσαν τον γιατρό να κάνει μία πιο έγκαιρη διάγνωση. Τι είναι οστεοπενία και τι οστεοπόρωση; Ο ασθενής με οστεοπόρωση έχει χαμηλή οστική πυκνότητα αρκετό καιρό πριν συμβεί το κάταγμα. Ανάλογα με τον βαθμό της οστικής απώλειας λέμε ότι ο ασθενής έχει οστεοπενία εάν υπάρχει μικρή οστική απώλεια και μικρός κίνδυνος για κάταγμα ή οστεοπόρωση εάν υπάρχει μεγάλη απώλεια και μεγάλος κίνδυνος για κάταγμα. Η υπέρταση και η υπερχοληστεριναιμία είναι δύο παθήσεις που μοιάζουν με την οστεοπόρωση . Η υπέρταση μπορεί να υπάρχει αρκετό καιρό χωρίς να το ξέρει ο ασθενής και ξαφνικά εκδηλώνεται με ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Η υπερχοληστεριναιμία επίσης μπορεί να υπάρχει αρκετό καιρό χωρίς να έχει γίνει αντιληπτή από τον ασθενή και ξαφνικά εκδηλώνεται με ένα έμφραγμα. Και ενώ αυτές οι δύο παθήσεις είναι γνωστές από πολύ παλιά και μπορούν να διαγνωστούν με μία απλή εξέταση αίματος, με την οστεοπόρωση δεν συμβαίνει το ίδιο. Ποιες είναι οι συνέπειες των οστεοπορωτικών καταγμάτων; Τα κατάγματα του ισχίου έχουν έντονη κλινική εικόνα, ο ασθενής πονάει πολύ, δεν μπορεί να περπατήσει και απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο. Η θεραπεία των καταγμάτων του ισχίου είναι κυρίως χειρουργική. Παρά τις άριστες χειρουργικές τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί 10-20% των ασθενών πεθαίνουν κατά την διάρκεια του πρώτου χρόνου, ενώ το 50% των ασθενών που επιβιώνουν δεν επανέρχεται ποτέ στην προ του κατάγματος λειτουργική κατάσταση. Από την άλλη μεριά, τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης πολλές φορές είναι αθόρυβα ή μπορεί να γίνουν με μικρή βία όπως με το σήκωμα ενός αντικειμένου ή με το τίναγμα μιας κουβέρτας. Ο πόνος είναι το κύριο χαρακτηριστικό των σπονδυλικών καταγμάτων αν και μόνο το 10% απαιτεί εισαγωγή στο νοσοκομείο. Τα κατάγματα στην σπονδυλική στήλη συνήθως συμβαίνουν ψηλά στη ράχη και έχουν σχήμα σφήνας με αποτέλεσμα να αυξάνεται η κύφωση του ασθενούς , να μειώνεται το ανάστημα του, και να περιορίζονται οι καθημερινές δραστηριότητες καθηλώνοντας τον σε μια καρέκλα η στο κρεβάτι. Ο παρατεταμένος κλινοστατισμός οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη οστική απώλεια και σε μεγαλύτερη πιθανότητα για νέο κάταγμα . Έχει υπολογιστεί ότι ο ασθενής με ένα σπονδυλικό κάταγμα έχει τέσσερις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθει νέο σπονδυλικό κάταγμα ανεξάρτητα από τη τιμή της οστικής του πυκνότητας. Πολλά κατάγματα στην σπονδυλική στήλη σημαίνουν μεγαλύτερη κύφωση, μείωση του χώρου των πνευμόνων με αποτέλεσμα αναπνευστικά προβλήματα, όπως χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού που με την σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στον θάνατο. Η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης είναι αιτία πόνου και ανικανότητας που θα προκαλέσει διαταραχές στην συμπεριφορά του ασθενή οδηγώντας τον στην κατάθλιψη (Εικόνα 3). Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει αύξηση της θνησιμότητας κατά 23-34% σε ασθενείς με πολλαπλά οστεοπορωτικά κατάγματα σε σχέση με αυτούς που είναι υγιείς. Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης; Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται σήμερα με την μέτρηση της οστικής πυκνότητας, μιας εξέτασης που δεν πονάει έχει ελάχιστη ακτινοβολία και διαρκεί 5 λεπτά. Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας μπορεί να γίνει στην σπονδυλική στήλη, στο ισχίο, ή και στα δύο ανάλογα με την κρίση του γιατρού.